gototop gototop

Dictionary

ELEKTRİK CƏRƏYANI

(ingiliscə - electric current - elektrik cərəyanı) elektrik sahəsinin təsiri altında hissəciklərin və ya kvazi hissəciklərin elektrik yükünün daşıyıcılarında nizamlı hərəkəti. Belə daşıyıcılar: metallarda - elektron, elektrolitlərdə - ionlar (kationlar və anionlar), qazlarda - ionlar və elektronlar, müəyyən şəraitdə vakuumda - elektronlar, yarımkeçiricilərdə - elektronlar və ya deşiklər (elektron-deşik keçiriciliyi) ola bilər. Sabit və dəyişən elektrik cərəyanlarını, eləcə də dəyişən cərəyanın müxtəlif növlərini fərqləndirirlər. Sabit istiqaməti və miqyası zamanla dəyişməyən bir cərəyandır. Dəyişən isə zamamanla dəyişən cərəyandır. Dövrü dəyişən - ani ölçüləri ardıcıllıqla müntəzəm olaraq təkrarlanan, sinusoidal - zamanın sinusoidal funksiyası olan dövri, kvazistasionar - sabit qanunları kifayət qədər dəqiqliklə təmin olunan ani ölçülər üçün nisbətən yavaş dəyişən, yüksək tezlikli dəyişən - elektromaqnit dalğalarının şüalanması hadisələrin baş verdiyi dəyişən cərəyandır, pulsasiya - bir dövr üçün orta ölçüsü sıfırdan fərqlənən dövri, bir istiqamətli - istiqaməti dəyişməyən cərəyandır. Elektrik cərəyanı kəmiyyət xüsusiyyətlərinə malikdir: skalar - cərəyan gücü və vektor - cərəyan sıxlığı. Cərəyan şiddəti fiziki kəmiyyətdir. Ədədi qiymətcə t müddətində naqilin en kəsiyindən keçən q yükünün bu yükün keçmə müddətinə olan nisbətinə bərabərdir.