XVIII əsrin sonlarından və XIX əsrin başlanğıcında yaranan və indiki dövrə qədər fəaliyyət göstərən, kooperativ əsaslarla meydana gələn iqtisadi, ictimai, sosial, mədəni-maarif və digər fəaliyyət növlərinin məcmusu. İlk kooperativ tipli təşkilatlar XVIII əsrin sonunda İngiltərədə və Şotlandiyada yaranmışdır.